10 May 2001

ºñ»Ï »õ ³Ûëûñ

2001-Á ѳÛï³ñ³ñí³Í ¿ ÜŹ»ÑÇ ï³ñÇ£ ²Ûëûñ« »ñµ ûñ³Ï³ñ·áõÙ ¹ñí³Í ¿ Ø»ÕñÇÇ Ñ³ñóÁ« ѳñÏ ¿ ÑÇ߻ɫ áñ ¼³Ý·»½áõñÇ ÷ñÏáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ å³ñï³Ï³Ý »Ýù ÜŹ»ÑÇÝ ¥¶³ñ»·ÇÝ î»ñ-гñáõÃÛáõÝÛ³ÝÇݤ£

â»ÝóñÏí»Éáí ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ èáõë³ëï³ÝÇ »õ г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÙÇç»õ ÏÝùí³Í ѳٳӳÛݳ·ñÇÝ« Áëï áñÇ Ô³ñ³µ³ÕÁ« ¼³Ý·»½áõñÁ »õ ܳËÇç»õ³ÝÁ å»ïù ¿ ѳÝÓÝ»ÇÝ µáÉß»õÇÏÝ»ñÇÝ« ÜŹ»ÑÁ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÙ ¿ ¼³Ý·»½áõñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ »õ ³å³ÑáíáõÙ Ýñ³ ÷ñÏáõÃÛáõÝÁ£ êïáñ»õ Ý»ñϳ۳óíáÕ ÷³ëï³ÃÕûñÁ å³ïÙáõÙ »Ý ³Û¹ ¹»åù»ñÇ Ù³ëÇÝ£

г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ݳ˳ñ³ñÇÝ

(ä³ï×»ÝÁª ½áñ³í³ñÝ»ñ ܳ½³ñµ»ÏÛ³ÝÇÝ« êÇÉÇÏÛ³ÝÇÝ« ¸ñáÛÇÝ« ÐÐ ¸³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ´ÛáõñáÛÇÝ »õ ¸³ñ³É³·Û³½Ç ѳïáõÏ ÏáÙÇë³ñ ¶»ñ³ëÇÙ ´³É³Û³ÝÇÝ)

29 ë»åï»Ùµ»ñÇ 1920é

¸ñáÝ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÙÇÝÇëïñÇ ³ÝáõÝÇó Ññ³Ù³ÛáõÙ ¿ ÇÝÓ« ѳٳӳÛÝ ÏÝùí³Í ½Çݳ¹³¹³ñÇ« í»ñóÝ»É ÇÙ ½áñ³Ù³ëÁ »õ ³ÝóÝ»É Ù»ñ ï»ñÇïáñdzݣ

ºë ã·Çï»Ùª

1© ƱÝã å³ÛÙ³ÝÝ»ñáí« á±õÙ Ñ»ï ¥²¹ñµ»ç³ÝDZ« û± êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝǤ »õ áñù³±Ý ųٳݳÏáí ¿ ÏÝùí³Í ½Çݳ¹³¹³ñÁ£

2© ºÃ» γå³ñ·áÕÃÇ ÇÙ áõÅ»ñÁ« ѳٳӳÛÝ ½Çݳ¹³¹³ñÇ« å»ïù ¿ ÃáÕÝ»Ý Çñ»Ýó »ñÏÇñÁ »õ ù³ßí»Ý Ù»ñ ï»ñÇïáñdzݫ ³å³ §Ù»Í³Ù³ëݳϳÝÝ»ñÁ¦ »õ ³¹ñµ»ç³Ý³Ï³Ý µ³Ý¹³Ý»ñÁ »±ñµ »õ á±õñ »Ý ù³ßí»Éáõ£

3© Àëï ÏÝùí³Í ½Çݳ¹³¹³ñÇ« á±ñ ûñÁ »õ á±ñ ųÙÇÝ å»ïù ¿ ¼³Ý·»½áõñÇó ù³ßí»Ý« Ñ»é³Ý³Ý Ù»ñ »õ ÃßݳÙáõ áõÅ»ñÁ£

4© à±í ¿ ϳé³í³ñ»Éáõ ½Çݳ¹³¹³ñÇ ÁÝóóùáõÙ ³Ûë »ñÏÇñÁ£

5© ƱÝã ¿ ÉÇÝ»Éáõ ¶áÕóÝÇ ¹ñáõÃÛáõÝÁ« áñÁ ³¹ÙÇÝÇëïñ³ïÇí ï»ë³Ï»ïÇó ãÇ ÙïÝáõÙ ¼³Ý·»½áõñÇ Ù»ç£

6© â»±ù ϳëϳÍáõÙ« áñ ÃßݳÙÇÝ Ï³ñáÕ ¿ ¹³í³¹ñ»É« ³ÛÝ ¿« áñ Ù»ñ ¹áõñë ·³Éáõó Ñ»ï᫠ѳÝϳñͳÏÇÇ µ»ñ»Éáí ³Ýï»ñ³ó³Í ³½·³µÝ³ÏáõÃÛáõÝÁ« ϳñáÕ ¿ ï»ñ ¹³éÝ³É Î³å³ñ·áÕÃÇ ãáñë ³åëï³Ùµ ßñç³ÝÝ»ñÇÝ£

7© Ø»ñ Ëáñ Ñ»ï³Ëáõ½áõÃÛáõÝÁ å³ñ½»É ¿« áñ ²ÛñÇ-â³ÛáõÙ Ïáõï³Ïí³Í »Ý µ³í³Ï³ÝÇÝ Ù»Í áõÅ»ñ ¥Þ³ñáõñÇ »õ ܳËÇç»õ³ÝÇ ·³ÕóϳÝáõÃÛáõÝÁ¤£ â»±ù »Ýó¹ñáõÙ« áñ ÇÙ ¼³Ý·»½áõñÁ ÃáÕÝ»Éáõó Ñ»ïá ³Û¹ áõÅ»ñÁ Ñ»ßïáõÃÛ³Ùµ ϳñáÕ »Ý ï»ñ ¹³éÝ³É ¶áÕóÝÇÝ£ ê³ Ç±Ýã ½Çݳ¹³¹³ñ ¿« áñÇ Å³Ù³Ý³Ï §Ù»Í³Ù³ëݳϳÝÝ»ñÁ¦ ß³ñáõݳÏáõÙ »Ý Çñ»Ýó ߳ѳï³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ« óɳÝÁ »õ ½Çݳó÷áõÃÛáõÝÁ êÇëdzÝáõÙ »õ µáõÝ ¼³Ý·»½áõñáõÙ£

8© ¸áõù ·Çï»ù« áñ »ë« µ³óÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý í³ßï»ñÁ« áõñÇß Ï³Ýáݳíáñ ½áñ³Ù³ë»ñ ãáõݻ٣

γñáÕ ¿ ³ÛÝå»ë ÉÇݻɫ »Ã» Çëϳå»ë ÏÝùí³Í ¿ ½Çݳ¹³¹³ñÁ« áñ ѳñϳ¹ñí³Í ÉÇݻ٠»ñÏÇñë 30 Ñá·áí« ·áõó» »õ ³ÛÝå»ë ÉÇÝÇ« áñ ¹áõñë ·³Ù »ñ»ù ѳñÛáõñ Ñá·áí£ ÀݹáõÝ»Ýù« áñ ÙÇÝã»õ ÃßݳÙÇÝ ãù³ßíÇ »õ Ù³ùñÇ ³ÙµáÕç êÇëdzÝÁ« ÇÙ ¹áõñë ·³ÉÁ ù³ÝÇ Ñá·áí ¿É áñ ÉÇÝÇ« áã û ¹Åí³ñ« ³ÛÉ Ùdzݷ³Ù³ÛÝ ³Ýϳñ»ÉÇ ÏÉÇÝÇ£ Ø»ñ ¸³ñ³É³·Û³½Ç áõÅ»ñÁ å»ïù ¿ ³é³ç³Ý³Ý ¹»åÇ êÇëdzݫ áñ Ù»Ýù ϳåí»Éáí Ýñ³Ýó Ñ»ï« Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ áõݻݳÝù ³ÝóÝ»Éáõ Ù»ñ ï»ñÇïáñdzݣ

9© ƱÝã ¹ñáõÃÛ³Ý Ù»ç ¿ ܳËÇç»õ³ÝÇ Ñ³ñóÁ£ ÊݹñáõÙ »Ù ѳïáõÏ ëáõñѳݹ³Ïáí å³ï³ëË³Ý»É ÇÙ µáÉáñ ѳñó»ñÇÝ« ï³Éáí ÇÝÓ É³ÛÝ ÇÝýáñÙ³ódz£ ²í»É³óÝáõÙ »Ù« ³ÙëÇ 12-ÇÝ §Ù»Í³Ù³ëݳϳÝÝ»ñÁ¦ ÷áñÓ»óÇÝ Ùáï»Ý³É Ù»ñ ¹Çñù»ñÇÝ« µ³Ûó Ñ»ï ßåñïí»óÇÝ£ ÄáÕáíñ¹Ç ³ÏïÇí Ù³ëÁ« ÃáÕ³Í ÑáõÝÓ »õ ³ÛÉ ·ÛáõÕ³ïÝï»ë³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ« ³Ùñ³ó»É ¿ ¹Çñù»ñáõÙ£ ÄáÕáíáõñ¹Á µ³ñÓñ ïñ³Ù³¹ñáõÃÛ³Ùµ ëå³ëáõÙ ¿ г۳ëï³ÝÇ ½áñù»ñÇ ·³ÉáõÝ« áñ ÙdzóÛ³É áõÅ»ñáí ùß» ÃßݳÙáõÝ ¼³Ý·»½áõñÇó£

êñ³ Ñ»ï áõÕ³ñÏáõÙ »Ù Ó»éùë ÁÝÏ³Í ÙÇ ¹áÏáõÙ»Ýï« áñÇó »ñ»õáõÙ ¿« áñ §Ù»Í³Ù³ëݳϳÝÝ»ñÁ¦ ³ÝÓݳíáñ»Éáí ³¹ñµ»ç³Ý³Ï³Ý ùáÕ³ñÏí³Í íï³Ý·Á« ѳٳéáñ»Ý Ó·ïáõÙ »Ý ½Çݳó÷»Éáõ« ïÝï»ë³å»ë ù³Ûù³Û»Éáõ« ·É˳ï»Éáõ »õ ³å³ ï»Õ³Ñ³Ý»Éáõ ϳ٠µÝ³çÝç»Éáõ ¼³Ý·»½áõñÇ Ñ³ÛáõÃÛáõÝÁ£

¸ÇÏï³ïáñª Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ÜŹ»Ñ

Ô³÷³Ý-¶»Ýí³½-¶áÕóÝÇ é³½Ù³Ï³Ý áõÅ»ñÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ÜŹ»ÑÇ Ý³Ù³ÏÁ ¸³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ²ñ»õ»ÉÛ³Ý ´ÛáõñáÛÇÝ

1920é

êÇñ»ÉÇ ÁÝÏ»ñÝ»ñ

Þ³ï »Ù ó³íáõÙ« áñ ųٳݳÏÇÝ ÇÙ µáÉáñ ½»ÏáõóáõÙÝ»ñÇ å³ï×»ÝÝ»ñÁª áõÕÕí³Í ³Ûë ϳ٠³ÛÝ å³ñáÝÇÝ« áñáÝó ÃáõÛÉïíáõÃÛ³Ùµ ÙdzÛÝ »ë ϳñáÕ ¿Ç ëÏë»É ³Ûë ϳ٠³ÛÝ ûå»ñ³óÇ³Ý Ñ³ÝáõÝ Ô³÷³ÝÇ« ¶»Ýí³½Ç« ´³Õ³µ»ñ¹Ç »õ ¶áÕóÝÇ ÷ñÏáõÃ۳ݫ ã»Ù áõÕ³ñÏ»É Ò»½£

²Ûëáõ áõÕ³ñÏáõÙ »Ù Ò»½ ÙÇ ù³ÝÇ å³ï×»ÝÝ»ñ« áñáÝóÇó ¹áõù Ïï»ëÝ»ù« û á±í ¿ ³ÝëË³É ÁÙµéÝ»É ¼³Ý·»½áõñÇ ³ÏïÇí ÇÝùݳå³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ·áñÍÁ »õ ³Ýß»Õ »õ ѳٳéáñ»Ý Ó·ï»É ³Û¹ µ³ÝÇÝ£

¸áõù Ïï»ëÝ»ù »õ ÏѳÙá½í»ù« áñ úËãáõ »õ ¶»Õí³ Óáñ»ñÇ 36 ·ÛáõÕ»ñÁ ·ñ³í»Éáõó Ñ»ïá« »ñµ úñ¹áõµ³¹Á ï³ñ»ñ³ÛÇÝ å³ÝÇϳÛÇ Ù³ïÝí³Í Çñ ѳñëïáõÃÛáõÝÝ»ñÝ ¿ñ ÷á˳¹ñáõÙ å³ñëÏ³Ï³Ý ³÷Á« »Ã» ÇÙ ¹»Ïï»Ùµ»ñÇ 9-ÇÝ ³ñ³Í ¹ÇÙáõÙÁ ãÙݳñ §Ó³ÛÝ µ³ñµ³éá ۳ݳå³ïǦ« ³ÛÅÙ Ù»ñ Ó»éùÇÝ ÏÉÇÝ»ñ áã û ÙdzÛÝ úñ¹áõµ³¹Á« ³ÛÉ»õ æáõÉý³Ý£

²Ûëûñ ¿É« »ñµ Ññ»ß³íáñ ã³÷»ñÇ Ñ³ë³Í ëáíÇ »õ ÃßݳÙáõ ·»ñ³¹³ë áõÅ»ñÇ ¹»Ù Ù³ñïÝãáÕ ¶áÕóÝÇ ÙÇ µáõé ÅáÕáíáõñ¹Á §·³Õà ϳ٠ÏéÇí¦ ¿ å³Ñ³ÝçáõÙ« Ýñ³Ýù« áñáÝù ãÉë»óÇÝ ÇÝÓ »õ å³ï×³é ¹³ñÓ³Ý ²·áõÉÇëÝ»ñÇ Ïáïáñ³ÍÇÝ« ûûõ ëñïáí å³ï³ë˳ÝáõÙ »Ý© §Ðñ³Ù³Ûí³Í ã¿ Ù»½©©© ²é³Ýó ºñ»õ³ÝÇ ÃáõÛÉïíáõÃÛ³Ý ã»Ýù ϳñáÕ« å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛ³Ý Ñ³ñó ϳ¦ »õ ³ÛÉÝ£

Ò³ÝÓñ³óÝ»Éáõ ã³÷ ¹ÇÙáõÙÝ»ñ »Ù ³ñ»É« Ëݹñ»É« ëå³éݳó»É« áñ ÏÑ»é³Ý³Ù ¼³Ý·»½áõñÇó« »Ã» ÃáõÛÉ ãï³Ý ÇÝÓ ·ñ³í»Éáõ úñ¹áõµ³¹Ý áõ ´³ñó½Á« µ³Ûó ÙÇßï ¿É Ñ³½³ñ ³ÝÑÇÙÝ å³ï׳鳵³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñáí ³ñ·»É»É »Ý ÇÝÓ£

ºí ¶áÕóÝÁ« ³í»ÉÇ ù³Ý »ñÏáõ ï³ñÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ å³Ñ³ÏÇ å»ë ³Ù»Ý³¹Åݹ³Ï å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ ¼³Ý·»½áõñÇ ³ÙñáõÃÛáõÝÝ»ñÝ áõ ݳ˳¹áõéÁ å³ßïå³ÝáÕ ¶áÕóÝÁ« ³ãù»ñÁ Ô³÷áõçáõÕÇ µ³ñÓáõÝùÝ»ñÇÝ Ñ³é³Í« ëå³ëáõÙ ¿« ³Ýí»ñç ëå³ëáõÙ£

¶áÕóÝóÇÝ»ñÇ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ« ÁÝÏ»ñ ²ßáïÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùµ« ϳ۳óñ»É ¿ Ñ»ï»õÛ³É áñáßáõÙÁª §Ï³Ù ·³Õë ϳ٠ÏéÇí¦£

ä³ïñ³ëïíáõÙ »Ù« »Ã» Ô³ñ³µ³ÕÇ ³Ýóù»ñÁ ã˳ݷ³ñ»óÇÝ« ûûõ áõÅ»ñáí ³ÝóÝ»É ¶áÕóݫ ·áõó» ÇÝÓ Ñ³çáÕíÇ Ù»éÝáÕ ¶áÕóÝÇ ³ÝݳËÁÝóó ¹ñáõÃÛáõÝÁ ÙÇ ùÇã µ³ñ»É³í»É£

æ»ñÙ µ³ñ»õÝ»ñáíª ÜŹ»Ñ ÜÛáõûñÁ ïñ³Ù³¹ñ»ó
βðÆܺ ê²ð¶êÚ²ÜÀ