|
|
|
2 November 2001
|
§¼ì²ðÂÜàò¦ زøê²î²Ü ö²Î ¸èܺðÆ ºîºìàôØ ´³ó Ý³Ù³Ï ÐÐ Ù³ùë³ÛÇÝ å»ï³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ å³ñáÝ ²© ²í»ïÇëÛ³ÝÇÝ Ø»ñ »ñÏñÇ Ñ³ÝñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ Ù³ùë³ÛÇÝ Í³é³ÛáõÃÛáõÝÁ ûñ»õë ëï»ÕÍÙ³Ý ûñí³ÝÇó ÙÇßï ¿É »Õ»É ¿ ÷³Ï ѳٳϳñ·ª Çñ Ý»ñùÇÝ ûñ»ÝùÝ»ñáí« í³ñù áõ µ³ñùáí« ãÝ³Û³Í Ýñ³Ý« áñ ûñ³Ï³Ý ѳ½³ñ³íáñ« ÇëÏ 1700-³ÙÛ³ÏÇ ïáݳϳï³ñáõÃÛ³Ý Ù»ñ ûñ»ñáõ٠ݳ»õ ï³ëÝÛ³Ï Ñ³½³ñ³íáñ ù³Õ³ù³óÇÝ»ñ »Ý ß÷íáõÙ Ù»ñ Ù³ùë³íáñÝ»ñÇ Ñ»ï£ ÄáÕáíñ¹Ç ɳÛÝ ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ åïïíáÕ ³ë»Ïáë»Ý»ñÁª Ù³ùë³íáñÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ϳï³ñíáÕ ³ÝûñÇݳϳÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ« áñáß ·áñͳñ³ñÝ»ñÇ Ñáí³Ý³íáñ»Éáõ« ³É³Ý-óɳÝÇ »õ ϳ߳é³Ï»ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ« ϳñÍáõÙ »Ù« »ñµ»ù ¿É ³ÝÑÇÙÝ ã»Ý »Õ»É« ѳïϳå»ë« »Ã» ѳٳñ»Ýù« áñ ³é³çÇÝ ³Ý·³Ù ÷áñÓ»Éáõ ¿ ³Û¹ Ù³ëÇÝ Ëáë»É Ù³ñ¹« áñÝ ³ñ¹»Ý ÙÇ ù³ÝÇ ï³ñÇ ³ß˳ïáõÙ ¿ §¼í³ñÃÝáó¦ Ù³ùë³ï³Ý áõÕ»õáñÝ»ñÇ Ù³ùë³ÛÇÝ ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý µ³ÅÝáõÙ« ù³ç³Í³Ýáà ¿ ï»ÕÇ áõÝ»óáÕ ³ñ³ï³íáñ »ñ»õáõÛÃÝ»ñÇÝ »õ ǵñ»õ ûñÇݳå³ßï ù³Õ³ù³óÇ« Ñ³Û Ù³ñ¹« ó³ÝϳÝáõÙ ¿ Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ É³ÛÝ ßñç³Ý³ÏÇ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ Ññ³íÇñ»É ³Õ³Õ³ÏáÕ ÙÇ ß³ñù »ñ»õáõÛÃÝ»ñÇ íñ³£ ÎáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ ѳñ·³ñÅ³Ý å³ñáÝ ²í»ïÇëÛ³ÝÇÝ Ñ³í³Ý³µ³ñ Çñ »ÝóϳݻñÁ í³ï »Ý ï»Õ»Ï³óÝáõÙ §¼í³ñÃÝáó¦ Ù³ùë³ï³Ý Çñ³íÇ׳ÏÇ Ù³ëÇÝ« ù³ÝÇ áñ Ñáí³Ý³íáñãáõÃÛáõÝÁ ·ñ»Ã» µáÉáñ ųٳݳÏÝ»ñáõÙ áõÕ»Ïó»É ¿ ³Ûëï»ÕÇ áñáß å³ßïáÝ۳ݻñÇ£ àõÕ»õáñÝ»ñÇ Ù³ùë³ÛÇÝ ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý µ³ÅÇÝÁ ջϳí³ñáõÙ »Ý ²ñÙ»Ý ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÁ« êï»÷³Ý سñáõÃÛ³ÝÁ« ê»ñ·»Û سñ·³ñÛ³ÝÁ« гÏᵠгñáõÃÛáõÝÛ³ÝÁ« ²ßáï гÏáµÛ³ÝÁ« îÇ·ñ³Ý ØÏñïãÛ³ÝÁ« ãáñë µ³Å³ÝÙáõÝùÇ å»ï»ñÁª Çñ»Ýó §³ñï³Ñ³ëïÇù³ÛÇݦ »ñ»ù³Ï³Ý ï»Õ³Ï³ÉÝ»ñáí« áñáÝù ÁÝïñíáõÙ »Ý ³é³í»É ÝíÇñí³ÍáõÃÛ³Ý »õ í»ñáÑÇßÛ³É å»ï»ñÇÝ Ñ³í³ï³ñÙáõÃÛ³Ý ëϽµáõÝùáí£ Î³ñÍáõÙ »Ù« ѳÝñáõÃÛ³ÝÁ áãÇÝã ã³ëáÕ ³Ûë ³ÝáõÝÝ»ñÁ Ãí³ñÏ»Éáõ ϳñÇù ãϳñ« »Ã» ã÷áñӻǫ å³ñáÝ ²í»ïÇë۳ݫ Ó»ñ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ Ññ³íÇñ»É ÏáÙÇï»áõÙ í»ñç»ñë ϳï³ñí³Í ѳëïÇù³ÛÇÝ Ëáßáñ Ïñ׳ïáõÙÝ»ñÇ »õ Ýáñ Ý߳ݳÏáõÙÝ»ñÇ ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ ëï³óí³Í å³ïÏ»ñÇ íñ³£ سëݳíáñ³å»ë« Ù³ùë³ï³Ý å»ï ´áñÛ³ ê³ñ·ëÛ³ÝÇ »õ Ù³ùë³Ý»Ý·áõÃÛ³Ý ¹»Ù å³Ûù³ñÇ µ³ÅÝÇ »ñ»ù ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ« ëï³óíáõÙ ¿« áñ Ù»Ï Ñ»ñó÷áËáõÙ ³ß˳ïáÕ ëáíáñ³Ï³Ý ï»ëáõãÇÝ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï ÑëÏáõÙ »Ý 12-13 Ñá·Ç£ §¼í³ñÃÝáó¦ Ù³ùë³ï³Ý ùë³ÝÙ»Ï ï»ëáõãÝ»ñÇÝ Ïñ׳ï»Éáí« ³ÝѳëϳݳÉÇ å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ ³í»É³ó³í å»ï»ñÇ ÃÇíÁ£ Îñ׳ïí»óÇÝ Ù³ñ¹ÇÏ« áñáÝù áõÝ»ÇÝ »ñϳñ ï³ñÇÝ»ñÇ ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ÷áñÓ« µ³ñÓñ³·áõÛÝ ÏñÃáõÃÛáõÝ »õ ѳçáÕáõÃÛ³Ùµ ѳÝÓÝ»É ¿ÇÝ í»ñç»ñë äºÜ-Ç ÏáÕÙÇó ³Ýóϳóí³Í áñ³Ï³íáñÙ³Ý ùÝÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ« ë³Ï³ÛÝ í»ñçÇÝÝ»ñë ѳÛïÝí»óÇÝ« ³Ûëå»ë« Ïáãí³Í, §ë»õ óáõó³ÏáõÙ¦« áñáíÑ»ï»õ ÷áñÓ»É ¿ÇÝ ³ß˳ï³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ ³Ûë ϳ٠³ÛÝ Ï»ñå Çñ»Ýó µáÕáùÇ Ó³ÛÝÁ µ³ñÓñ³óÝ»É Ï³ï³ñíáÕ ³ÝûñÇݳϳÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹»Ù£ Üñ³Ýó µáÉáñ ÷áñÓ»ñÁª ×ßï»Éáõ ³ÛÝ ã³÷³ÝÇßÝ»ñÁ« áñáÝóáí ³é³çÝáñ¹í»É ¿ ï»ÕÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛáõÝÁ« Ïñ׳ï»Éáí Çñ»Ýó ѳëïÇùÝ»ñÁ« áõÕÕíáõÙ ¿ÇÝ Ó»ñ ÏáÕÙÁ« ³ë»Éáí« áñ ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³ÑÇ Ññ³Ù³ÝÝ ¿ª Ïñ׳ïí³Í ï»ëáõãÝ»ñÇ ³ï»ÉáõÃÛ³Ý áõ µáÕáùÇ ³ÉÇùÁ ï»Õ³÷áË»Éáí Ó»ñ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ£ ê³Ï³ÛÝ ÙdzÝ߳ݳÏáñ»Ý å³ñ½ ¿« áñ í»ñáÑÇßÛ³É ³ÝÓÇÝù ÷áñÓ»óÇÝ Çñ»Ýó ѳٳñ ß³ï Ýå³ëï³íáñ û·ï³·áñÍ»É Ñ³ëïÇùÝ»ñÇ Ïñ׳ïÙ³Ý Ñ³Ý·³Ù³ÝùÁª Çñ»Ýó áã ÑÉáõ-Ñݳ½³Ý¹ ï»ëáõãÝ»ñÇó ³½³ïí»Éáõ ѳٳñ£ гñó ¿ ³é³ç³ÝáõÙ« û ÇÝãå»±ë ¿« áñ ³í»É³ÝáõÙ ¿ í»ñ³ÑëÏáÕÝ»ñÇ« áãÇÝã ã³Ý»Éáõ ¹ÇÙ³ó µ³í³Ï³Ý µ³ñÓñ í׳ñíáÕÝ»ñÇ ÃÇíÁ« ÇëÏ Ïñ׳ïíáõÙ »Ý ³ß˳ïáÕ« µ³ÝÇÙ³ó Ù³ñ¹ÇÏ£ ØÇ·áõó» ³ß˳ï³ï»Õ»ñÇ ³í»É³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ ÐРݳ˳·³ÑÇ áñáßáõÙÁ Ù³ùë³ÛÇÝ ÏáÙÇï»áõÙ ³ÛÉ Ï»ñå »Ý ÁÝϳɻɫ µ³Ûó ݳ»õ ϳñÍáõÙ »Ù« ɳí ã»Ý ÁÙµéÝ»É ÐРݳ˳·³ÑÇ ÏáÕÙÇó Ù»ñ »ñÏñÇ §¹³ï³ñϦ µÛáõç»Ý ÉóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ í»ñç»ñë ¶ÛáõÙñÇáõÙ »õ ÈáéÇáõÙ ïñí³Í ÏáÝÏñ»ï ѳÝÓݳñ³ñ³Ï³ÝÝ»ñÁ£ ä³ñáÝ ²í»ïÇë۳ݫ áÕçáõÝ»Éáí ³Ýó³Í ³ÙÇëÝ»ñÇÝ Ù³ùë³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ÏáÕÙÇó ·»ñ³Ï³ï³ñí³Í µÛáõç»ï³ÛÇÝ óáõó³ÝÇßÝ»ñÁ« ϳñÍáõÙ »Ù« ¹ñ³Ýù ¿É ³í»ÉÇ Ïµ³½Ù³å³ïÏí»ÇÝ« »Ã» Ò»ñ óáõóáõÙáí ÙÇ ß³ñù ãí»ñÃÝ»ñáí ºñ»õ³Ý Ý»ñÙáõÍíáÕ áõÕ»õáñÝ»ñÇ µ»éÝ»ñÇ Ù³ùë³ÛÇÝ ½ÝÝáõÃÛ³ÝÁ Ý»ñϳ ·ïÝí»ÇÝ Ù³ùë³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý í³ñãáõÃ۳ݫ ÙÇ·áõó» ²²Ü Ù³ùë³Ý»Ý·áõÃÛ³Ý ¹»Ù å³Ûù³ñÇ í³ñãáõÃÛ³Ý »õ ³ÛÉ Çñ³í³ëáõ ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñ« áñáÝù ß³ï ³í»ÉÇ ³½¹»óÇÏ ¹»ñ ϳñáÕ ¿ÇÝ Ë³Õ³É ·³ÝÓáõÙÝ»ñÇ »õ ×Çßï ù³Ý³Ï³ÛÇÝ Ó»õ³Ï»ñåáõÙÝ»ñÇ ³éáõÙáí« ù³Ý í»ñáÝßÛ³É 12-13 å»ï»ñÝ áõ í»ñ³ÑëÏáÕÝ»ñÁ ÙdzëÇÝ í»ñóñ³Í£ Üßí³ÍÝ»ñÇó ËÇëï í»ñ³ÑëÏÙ³Ý »Ýóϳ »Ý ѳïϳå»ë êï³ÙµáõÉ-ºñ»õ³Ý« ØÇÝëÏ-ºñ»õ³Ý« ¸áõµ³Û-ºñ»õ³Ý« ´»ÛñáõÃ-ºñ»õ³Ý« ØáëÏí³-ºñ»õ³Ý ãí»ñÃÝ»ñÁ »õ ³ÛÉÝ£ ²Û¹ ãí»ñÃÝ»ñáí ѳ׳˳ÏÇ Ý»ñÙáõÍíáÕ µçç³ÛÇÝ Ã³ÝϳñÅ»ù Ñ»é³ËáëÝ»ñÁ« ѳ·áõëï»Õ»ÝÁ« ³ñï³ë³ÑÙ³ÝÛ³Ý Ù»ù»Ý³Ý»ñÇ å³Ñ»ëï³Ù³ë»ñÁ« ëÇ·³ñ»ïÝ»ñÁ »õ ³ÛÉÝ« ϳ٠ٳùë³Ý»Ý· ׳ݳå³ñÑáí »Ý ¹áõñë µ»ñíáõÙ« ϳ٠¿É ëï³ÝáõÙ »Ý ù³Ý³Ï³Ï³Ý ³éáõÙáí áã ×Çßï Ó»õ³Ï»ñåáõÙ£ ²Ûë å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ ÙdzÙïáõÃÛáõÝ ÏÉÇÝÇ Ñ³í³ï³É« áñ Ù³ùë³Ý»Ý·áõÃÛ³Ý ¹»Ù å³Ûù³ñÇ µ³ÅÝÇ áñáß ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñ áõÝ³Ï ÏÉÇÝ»Ý ³ñ·»É»É Ù³ùë³Ý»Ý·áõÃÛ³Ý »ñ»õáõÛÃÝ»ñÁ §¼í³ñÃÝáóáõÙ¦« »Ã» Ù³ùë³Ý»Ý·áõÃÛáõÝÁ Ñáí³Ý³íáñáÕ í»ñáÑÇßÛ³É å»ï»ñÇ Ñ»ï µ³é³óÇáñ»Ý ѳٵáõñí»Éáí« Ã»õ³ÝóáõÏ ½µáëÝáõÙ »Ý Ù³ùë³ÛÇÝ ï³ñ³Íùáí£ ÆÝãå»±ë ѳí³ï³Ù í»ñáÝßÛ³É ³ÝÓ³Ýó ³½ÝÇí áõ ³Ýµ³ëÇñ ³ß˳ï³ÝùÇÝ« »Ã» ѳٳñÛ³ ÇÙ ³ß˳ï³í³ñÓÇ ã³÷ ëï³Ý³Éáí ѳݹ»ñÓ« í³ñáõÙ »Ý ³ñï³ë³ÑÙ³ÝÛ³Ý Ù³ÏÝÇßÇ Ýáñ Ù»ù»Ý³Ý»ñ« Ñ»ñó÷áËÇ ³ß˳ï³ÝùÇ ÁÝóóùáõ٠ѳëóÝáõÙ »Ý 3-4 ³Ý·³Ù ëÝí»É û¹³Ý³í³Ï³Û³ÝÇ §àëÏ» ÓÏÝÇϦ é»ëïáñ³ÝáõÙ« ϳ٠¿É ųٻñáí ˳ÕáõÙ ÝáõÛÝ é»ëïáñ³ÝÇ ëñ³ÑáõÙ ·áñÍáÕ Ë³Õ³ï³ÝÁ£ гñ·³ñÅ³Ý å³ñáÝ ²í»ïÇë۳ݫ ѳÙá½í³Í »Ù« áñ Ýßí³Í »ñ»õáõÛÃÝ»ñÁ ÷áñÓ»Éáõ »Ý ˻ճÃÛáõñ»É ϳ٠ٻñÅ»É í»ñáÑÇßÛ³É ³ÝÓÇÝù »õ Ýñ³Ýó Ñáí³Ý³íáñÝ»ñÁ« ã³ñ³Ëáë»É áõ ù³ñÏáÍ»É ÇÝÓ« ÝáõÛÝÇëÏ ½ñå³ñï³ÝùÇ å³ïñí³Ïáí ¹³ï³Ï³Ý ѳÛó ѳñáõó»É ÇÙ ¹»Ù£ ê³Ï³ÛÝ »ë ¹ÇÙáõÙ »Ù Ó»½ Ù³ÙáõÉÇ ÙÇçáóáí áã ÙdzÛÝ áñå»ë å»ï³Ï³Ý áõë³¹ÇñÝ»ñáí å³ßïáÝÛ³« ³ÛÉ áñå»ë Ñ³Û Ù³ñ¹« ³½ÝÇí ù³Õ³ù³óÇ »õ« í»ñç³å»ë« áñå»ë Ùß³ÏáõÛÃÇ »õ ³ñí»ëïÇ µÝ³·³í³éÇ Ý»ñϳ۳óáõóÇã« áñÇÝ Ýßí³Í å³ßïáÝ۳ݻñÇ §µáõñ·Á¦ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ã¿ñ ï³ÉÇë ѳëÝ»Éáõ Ó»½ Ùáïª ³ÝÓÝ³Ï³Ý ½ñáõÛóÇ£ ¶Çï»Ù ݳ»õ« áñ µ»ñí³Í ÷³ëï»ñÇ Ñ³Ù³ñ Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ÑÇÙݳíáñáõÙÝ»ñ »Ý å»ïùª Ýßí³Í ³ÝûñÇݳϳÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³ï³ñÙ³Ý ûñÁ« ï»ÕÁ« ųÙÁ »õ ³ÝÓ³Ýó Ãí³ñÏ»Éáõ ³éáõÙáí« ë³Ï³ÛÝ« ϳñÍáõÙ »Ù« ѳëϳݳÉÇ ¿« áñ ÇÙ Ýå³ï³ÏÁ Ó»ñ »õ Çñ³í³ëáõ å³ßïáÝ۳ݻñÇ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ ûñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ íñ³ ë»õ»é»Éáõ ÙÇïáõÙ áõÝÇ »õ áã û Ù»Ï Ï³Ù ÙÇ ù³ÝÇ ß³µ³Ã ³é³ç ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í Çñ³í³Ë³ËïáõÙÝ»ñÇ å³ñ½áõÝ³Ï ß³ñ³¹ñáõÙ£ ²ÝÏ»ÕÍáñ»Ý ³ë³Í« Ó»ñ Ýϳïٳٵ áõÝ»ó³Í ÇÙ Ù»Í Ñ³ñ·³ÝùÝ áõ íëï³ÑáõÃÛáõÝÁ ëïÇå»óÇÝ Ññ³å³ñ³Ï³ÛÝáñ»Ý ³Ý¹ñ³¹³éÝ³É ³Ûë ûٳÛÇÝ ÇÙ ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³Ñ³ïí³ÍáõÙ« ³Ûɳå»ë ³ß˳ï³ÝùÇó ³½³ïí»Éáõó Ñ»ïá ·ñí³Í ³Ûë µ³ó ݳٳÏÁ« ѳí³Ý³µ³ñ« Ó»ñ »õ ѳÝñáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó ϹÇïí»ñ ǵñ»õ ݻճó³Í áõ íÇñ³íáñí³Í Ù³ñ¹áõ µ³Ùµ³ë³Ýù« áñáÝù Ù»ñ ûñ»ñáõÙ Ñ³×³Ë Ý»ñϳ۳ÝáõÙ »Ý ³Ýëïáñ³·Çñ »õ Ï»ÕͳÝáõÝ Ý³Ù³ÏÝ»ñáí£ àõëïÇ« ³í³ñï»Éáí ݳٳÏë« Ïáã »Ù ³ÝáõÙ© §Ð³ñ·»ÉÇ å³ñáÝÝ»ñ« ëÇñ»ù Ó»ñ ÅáÕáíñ¹ÇÝ« ëÇñ»ù Ó»ñ ݳ˳·³ÑÇÝ« ëÇñ»ù Ó»ñ »Ï»Õ»óÇÝ« ѳÛñ»ÝÇùÇ µ³ñ·³í³×Ù³Ý Ñ³Ù³ñ µáÉáñë åÇïÇ å³ï³ë˳ݳïáõ ÉÇÝ»Ýù¦£ ¥Þ³ñáõݳϻÉǤ |