8 September 2001

äÔÜÒÆ úøêÆ¸Ü àô زð¸Î²Üò ìºð²ððàôÂÚàôÜÀ

²ñï³ùÇÝ ÙÇç³í³ÛñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ å»ï³Ï³Ý ϳñ»õáñ³·áõÛÝ ËݹÇñÝ»ñÇó ¿£ ØÃÝáÉáñï³ÛÇÝ û¹Ç ³ÕïáïáÕ ³ÕµÛáõñÝ»ñÇó »Ý ·áõݳíáñ Ù»ï³Éáõñ·Ç³ÛÇ Ó»éݳñÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ« Ù³ëݳíáñ³å»ë åÕÝÓÇ »õ Ýñ³ ÙdzóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ñï³¹ñáõÃÛáõÝÁ£

¸»é»õë 1970-³Ï³ÝÝ»ñÇÝ ·Çï³Ï³Ý Ýå³ï³Ïáí Ù»ñ ³Ýóϳóñ³Í ¹Çï³ñÏáõÙÝ»ñÁ óáõÛó »Ý ïí»É« áñ Ó»éݳñÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ÙÃÝáÉáñï³ÛÇÝ û¹Ç« ÑáÕÇ« µ³ó çñ³Ùµ³ñÝ»ñÇ ³ÕïáïáõÙÁ åÕÝÓáí »õ ³ÛÉ Í³Ýñ Ù»ï³ÕÝ»ñáí« Áݹ·ñÏáõÙ ¿ Ù»Í ï³ñ³ÍáõÃÛáõÝÝ»ñ£

äÕÇÝÓÁ Ï»Ýë³ï³ññ ¿« ë³Ï³ÛÝ Ýñ³ »õ Ýñ³ ÙdzóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ñÓñ ËïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ý»ñ·áñÍáõÃÛáõÝÁ ûñ·³ÝǽÙÇ íñ³ ³é³ç ¿ µ»ñáõÙ ëáõñ »õ ùñáÝÇÏ ÃáõݳíáñáõÙÝ»ñª ˳ݷ³ñíáõÙ »Ý ϻݹ³ÝÇ ûñ·³ÝǽÙÝ»ñÇ Ï»Ýë³ùÇÙÇ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÝ»ñÁ« ×ÝßíáõÙ ¿ ÇÙáõݳϻÝë³µ³Ý³Ï³Ý 黳ÏïÇí³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ« Ý»ñùÇÝ ûñ·³ÝÝ»ñáõÙ ï»ÕÇ »Ý áõÝ»ÝáõÙ µçç³µ³Ý³Ï³Ý ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñ£

λݹ³ÝÇÝ»ñÇ íñ³ ÷áñÓ³ñ³ñ³Ï³Ý ׳ݳå³ñÑáí Ù»ñ ÏáÕÙÇó áõëáõÙݳëÇñí»É ¿ åÕÝÓÇ ûùëÇ¹Ç Ï»Ýë³µ³Ý³Ï³Ý Ý»ñ·áñÍáõÃÛáõÝÁ£ öáñÓ»ñÇ ÁÝóóùáõÙ Ýϳïí»É ¿ ϻݹ³ÝÇÝ»ñÇ ù³ßÇ Ã»ñ³×« ³ñÛ³Ý Ù»ç Ýí³½»É ¿ ëåÇï³ÏáõóÇ å³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ« áñÁ Ñ»ï»õ³Ýù ¿ ÉÛ³ñ¹Ç« »ñÇϳÙÝ»ñÇ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ »õ ÃáõݳíáñáõÙÝ»ñÇ« áñáÝù ѳëï³ïí»É »Ý µçç³µ³Ý³Ï³Ý ѻﳽáïáõÃÛáõÝÝ»ñáí£

úñ·³ÝǽÙáõÙ ³é³ç »Ý ·³ÉÇë ݳ»õ ý»ñÙ»Ýï³ÛÇÝ« íÇï³ÙÇݳÛÇÝ ¥Ù³ëݳíáñ³å»ëª íÇï³ÙÇÝ C¤ ÷á˳ݳÏáõÃÛ³Ý Éáõñç ˳ݷ³ñáõÙÝ»ñ£

êåÇï³Ï ³éÝ»ïÝ»ñÇ íñ³ áõëáõÙݳëÇñ»É »Ýù ݳ»õ ³ñ³Ï³Ý ë»é³µçÇçÝ»ñÇ ¥ëå»ñÙ³ïá½áǹݻñ¤ ýáõÝÏóÇáÝ³É íÇ׳ÏÁ£ ä³ñ½í»É ¿« áñ åÕÝÓÇ ûùëÇ¹Ç Ý»ñ·áñÍáõÃÛáõÝÇó ëå»ñÙ³ïá½áǹݻñ ã»Ý ·áÛ³Ýáõ٠ϳ٠ÉÇÝ»Éáõ ¹»åùáõÙ ³Ýß³ñÅ »Ý« ٳϳÙáñÓÇÝ»ñÇ »õ ³ÙáñÓÇÝ»ñÇ ù³ßÁ Ýí³½»É ¿« Ýñ³ÝóáõÙ ï»ÕÇ »Ý áõÝ»ÝáõÙ Ó»õ³µ³Ý³Ï³Ý ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñ ¥Ñ»ï³×« ËáÕáí³Ï³ß³ñÇ Ù»éáõÏ »õ ³ÛÉݤ£

²ÛëåÇëáí« Ï»Ýë³µ³Ý³Ï³Ý ÷áñÓ³ñ³ñáõÃÛ³Ùµ ѳëï³ïí»É ¿« áñ åÕÝÓÇ ûùëǹÁ áõÝÇ Ý³»õ ³ñáõ ϻݹ³ÝÇÝ»ñÇÝ ë»ñáõݹ ï³Éáõ ýáõÝÏódzÛÇó ½ñÏ»Éáõ Ý»ñ·áñÍáõÃÛáõÝ£ Àݹ áñáõÙ« ³ñ³Ï³Ý ë»é³µçÇçÝ»ñÁ ³í»ÉÇ ½·³ÛáõÝ »Ý åÕÝÓÇ ûùëÇ¹Ç Ýϳïٳٵ« ù³Ý Ç·³Ï³Ý ë»é³µçÇçÝ»ñÁ£

γï³ñ»É »Ýù ݳ»õ µÝ³Ï³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ ¹Çï³ñÏáõÙÝ»ñ£

²É³í»ñ¹Ç ù³Õ³ùáõÙ ¹³ñ»ñÇ ÁÝóóùáõÙ ·áñÍáõÙ ¿ É»éݳٻï³Éáõñ·Ç³Ï³Ý ÏáÙµÇÝ³ï« áñÁ ѳÝù³ÝÛáõÃÇ í»ñ³Ùß³ÏáõÙáí ³ñï³¹ñáõÙ ¿ åÕÇÝÓ »õ Ýñ³ áñáß ÙdzóáõÃÛáõÝÝ»ñ£ ²ÛÝ ï»Õ³Ï³Ûí³Í ¿ ù³Õ³ùÇ Ï»ÝïñáÝáõÙ »õ ÇÝï»ÝëÇíáñ»Ý ³ÕïáïáõÙ ¿ µÝ³Ï»ÉÇ ßñç³ÝÝ»ñÇ û¹Á« çáõñÁ« ÑáÕÁ£

Àëï ѳÝñ³å»ï³Ï³Ý ÑÇ·Ç»ÝÇÏ Ñ³Ï³Ñ³Ù³×³ñ³Ï³ÛÇÝ Ï»ÝïñáÝÇ 1971-75Ãé ïíÛ³ÉÝ»ñÇ« ÏáÙµÇݳïÇ ³ñï³¹ñ³Ù³ë»ñÇ û¹áõÙ åÕÝÓÇ ËïáõÃÛáõÝÁ ë³ÑٳݳÛÇÝ ÃáõÛɳïñ»ÉÇ ÝáñÙ³ÛÇó ·»ñ³½³Ýó»É ¿ 10-14 ³Ý·³Ù« ϳå³ñÇÝÁª 18-20 ³Ý·³Ù£

ØÃÝáÉáñï³ÛÇÝ û¹Ç ³ÕïáïáõÙÁ ÏáÙµÇݳïÇ ³ñï³Ý»ïáõÙÝ»ñáí ï»ÕÇ ¿ áõÝ»ÝáõÙ Ñ»ï»õÛ³É å³ï׳éÝ»ñáíª Ñ³Ýù³ÝÛáõÃÇ ï»Õ³ß³ñÅ»ñ« í³é³ñ³ÝÝ»ñÇ µ³ó µ»éÝáõÙ »õ µ»éݳó÷áõÙ« í³é³ñ³ÝÝ»ñÇ« ³Ýá¹Ý»ñÇ µ³ÅÇÝÝ»ñÇó ãÙ³ùñ³Í ³ñï³Ý»ïáõÙÝ»ñ« Ù³ùñÙ³Ý ë³ñù³íáñáõÙÝ»ñÇ áã ³ñ¹Ûáõݳí»ï ³ß˳ï³Ýù« í³é³ñ³ÝÝ»ñÇ áã Ñ»ñÙ»ïÇÏáõÃÛáõÝ« ï»ËÝáÉá·Ç³Ï³Ý åñáó»ëÝ»ñÇ Ë³ËïáõÙÝ»ñ »õ ³ÛÉÝ£

¸Çï³ñÏáõÙÝ»ñÁ óáõÛó »Ý ïí»É« áñ ÏáÙµÇݳïÇó ÝáõÛÝÇëÏ 20 ÏÙ Ñ»é³íáñáõÃÛ³Ý íñ³ åÕÝÓÇ ûùëÇ¹Ç ËïáõÃÛáõÝÁ ÙÃÝáÉáñï³ÛÇÝ û¹áõÙ ÃáõÛɳïñ»ÉÇÇó ³í»ÉÇ ¿ 50 ³Ý·³Ù« ÇëÏ 1974é Ù»ñ ѻﳽáïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï ù³Õ³ùÇ û¹áõÙ ³ÛÝ ·»ñ³½³Ýó»É ¿ 10 ³Ý·³Ù£

гñóÙ³Ý Ù»Ãá¹áí å³ñ½»É »Ýù« áñ ²É³í»ñ¹Ç ù³Õ³ùÇ ÁÝï³ÝÇùÝ»ñáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ù³Ý³ÏÁ íÇ׳ϳ·ñ³Ï³Ý ïíÛ³ÉÝ»ñáí ³í»ÉÇ ó³Íñ ¿« ù³Ý ÝÙ³Ý ³ñï³¹ñáõÃÛáõÝ ãáõÝ»óáÕ ³ÛÉ ù³Õ³ùÇ ÁÝï³ÝÇùÝ»ñáõÙ« ÇëÏ É»éݳٻï³Éáõñ·Ç³Ï³Ý ÏáÙµÇݳïÇ µ³ÝíáñÝ»ñÇ ÁÝï³ÝÇùÝ»ñáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ù³Ý³ÏÝ ³í»ÉÇ ó³Íñ ¿« ù³Ý ²É³í»ñ¹Ç ù³Õ³ùÇ ÁÝï³ÝÇùÝ»ñáõÙ« áñáÝù ã»Ý ³ß˳ï»É ÏáÙµÇݳïáõÙ£

êï³óí³Í ïíÛ³ÉÝ»ñÁ ÑÇÙù »Ý ï³ÉÇë »Ýó¹ñ»Éáõ« áñ ÍÝ»ÉÇáõÃÛ³Ý Ýí³½áõÙÁ ÏáÙµÇݳïÇ µ³ÝíáñÝ»ñÇ »õ ù³Õ³ùÇ ÙÛáõë ÁÝï³ÝÇùÝ»ñáõ٠ϳåí³Í ¿ Ù»ï³ÕÝ»ñÇ ³»ñá½áÉÝ»ñÇ Ý»ñ·áñÍáõÃÛ³Ý Ñ»ï« áñáÝù ³ÙµáÕç ûñÁ µ³ñÓñ ËïáõÃÛáõÝÝ»ñáí ·ïÝíáõÙ »Ý ³ñï³¹ñ³Ù³ë»ñáõÙ »õ ÙÃÝáÉáñï³ÛÇÝ û¹áõÙ£

ºñϳñ³ï»õ ¹³¹³ñÇó Ñ»ïá« í»ñçÇÝ ï³ñÇÝ»ñÇÝ ëÏë»É »Ý ³ß˳ï»É ²É³í»ñ¹áõ »õ êÛáõÝÇùÇ É»éݳٻï³Éáõñ·Ç³Ï³Ý Ó»éݳñÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ »õ ѳÝù»ñÁ£ ²Û¹ ÇñáÕáõÃÛáõÝÁ áõñ³Ë³ÉÇ ¿ »õ ïÝï»ë³Ï³Ý« »õ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³éáõÙáí£ Ð³ßíÇ ³éÝ»Éáí« áñ ³Û¹ ųٳݳÏí³ÝÇó Ñ»ïá ï»ËÝáÉá·Ç³Ï³Ý í»ñ³½ÇÝáõÙ ãÇ »Õ»É« ã»Ý ϳï³ñ»É³·áñÍí»É Ù³ùñÙ³Ý ë³ñù³íáñáõÙÝ»ñÁ« áõëïÇ ÙÃÝáÉáñï³ÛÇÝ û¹Ç ³ÕïáïÙ³Ý éÇëÏÝ ³í»ÉÇ ¿ ٻͳÝáõÙ£

»»õ ³Û¹ Ó»éݳñÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í»ñ³·áñͳñÏáõÙÇó Ñ»ïá ÝÙ³Ý Ù³ëßï³µÇ áõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñ ã»Ý ϳï³ñí»É« ë³Ï³ÛÝ Ù³ëݳ·»ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ³ÏÝѳÛï ¿« áñ í»ñáÑÇßÛ³É ïÇåÇ Ó»éݳñÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ù»Í ù³Ý³ÏÇ íݳë³Ï³ñ ÝÛáõûñ »Ý ³ñï³Ý»ïáõÙ ³ñï³ùÇÝ ÙÇç³í³Ûñ« áõëïÇ ³é³çݳѻñÃáõÃÛ³Ý Ï³ñ·áí å»ïù ¿ Ñá·³ÍáõÃÛáõÝ óáõó³µ»ñ»É µÝ³å³Ñå³Ý³Ï³Ý »õ ³éáÕç³å³Ñ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ Ýϳïٳٵ£ ¸ñ³Ýù ãÉáõÍ»Éáõ å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ Ù»Í íݳë ÏѳëóíÇ µÝáõÃÛ³Ý Ñ³í³ë³ñ³ÏßéáõÃÛ³ÝÁ »õ« ³Ù»Ý³·É˳íáñÁ« ³½·³ÛÇÝ ·»ÝáýáݹÇÝ£

²Û¹ ϳå³ÏóáõÃÛ³Ùµ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ Ó»éݳñÏ»Éáõ »õ Çñ³Ï³Ý³óÝ»Éáõ ѳٳñ ³é³ç³ñÏáõÙ »Ýù Ñ»ï»õÛ³É Ñ³ÝÓݳñ³ñ³Ï³ÝÝ»ñÁ£

ä³Ñ³ÝçíáõÙ ¿ ²É³í»ñ¹áõ É»éݳٻï³Éáõñ·Ç³Ï³Ý ÏáÙµÇݳïÇ ßï³å ï»ËÝÇÏ³Ï³Ý í»ñ³½ÇÝáõÙª ϳï³ñ»Éáí ï»ËÝáÉá·Ç³Ï³Ý åñáó»ëÝ»ñÇ Ù»ù»Ý³Û³óáõÙ« ³íïáÙ³ï³óáõÙ« Ñ»ñÙ»ïÇϳóáõÙ£ î»Õ³¹ñ»É µ³ñÓñ ³ñ¹Ûáõݳí»ïáõÃÛ³Ùµ ³ß˳ïáÕ Ù³ùñÙ³Ý ë³ñù³íáñáõÙÝ»ñ« ³Ù»ÝûñÛ³ ɳµáñ³ïáñ ÑëÏáÕáõÃÛáõÝ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É ³ñï³¹ñ³Ù³ë»ñÇ »õ ù³Õ³ùÇ ÙÃÝáÉáñï³ÛÇÝ û¹áõ٠ͳÝñ Ù»ï³ÕÝ»ñÇ« ³Û¹ ÃíáõÙª åÕÝÓÇ« ÍÍÙµ³ÛÇÝ ·³½»ñÇ ë³ÑٳݳÛÇÝ ÃáõÛɳïñ»ÉÇ ËïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ å³Ñå³Ý»Éáõ ѳٳñ£

ÜϳïÇ áõݻݳÉáí« áñ É»éݳٻï³Éáõñ·Ç³Ï³Ý ÏáÙµÇݳïÁ ·ïÝíáõÙ ¿ ù³Õ³ùÇ µÝ³Ï»ÉÇ ½³Ý·í³ÍáõÙ« áõëïÇ ÏáÙµÇݳïÇ ï»ËÝáÉá·Ç³Ï³Ý í»ñ³½ÇÝÙ³Ý ß³ñáõݳÏÙ³Ý ¹»åùáõÙ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ Ñݳñ³íáñ ѽáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ï»Õ³÷áË»É ³ÛÉ Ó»éݳñÏáõÃÛáõÝÝ»ñ« áñáÝù áõÝ»Ý ³é³í»É ϳï³ñ»É³·áñÍí³Í ï»ËÝáÉá·Ç³Ï³Ý ÉáõÍáõÙÝ»ñ »õ ï»Õ³Ï³Ûí³Í »Ý ³í»ÉÇ µ³ñ»Ýå³ëï í³Ûñ»ñáõÙ£

زÜàôÎ ¶ÆÜàÚ²Ü
´ÅßϳϳÝ
·ÇïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ã»ÏݳÍáõ